Olijfboeren op Kroatisch eiland vervolgen lokale stad over landeigendom

De olie van de laatste oogst van wilde Lun-olijven zal geen sensatie zijn.

"Er was helemaal geen echte oogst en het weinige fruit dat werd geoogst, levert geen topresultaten op', zegt Želimir Badurina, president van de Lun Olive Cooperative op het eiland Pag, met voelbare droefheid in zijn stem.

In de lente van dit jaar nam Badurina enthousiast het initiatief aan van de voorzitter van de Zadar County Olive Growers Association, Ivica Vlatković, om olie te produceren van wilde Lun-olijven en, samen met oliën van Dalmatië, stuur het naar de NYIOOC World Olive Oil Competition.

De olijfgaarden van Lun beslaan 400 hectare met 80,000 wilde olijfbomen, een van de grootste wilde olijfgaarden ter wereld.

De intense hitte verbrandde praktisch de bloemen, de bemesting ging mis, dus sommige vruchten die de zonnesteek overleefden, begonnen na verloop van tijd ziek te worden. De ​"lommerrijke "vruchten werden zwart en vielen er ook af.

Omdat een probleem niet alleen komt, waren de oude olijfgaarden van Lun ook bezocht door ongedierte, inclusief olijf fruitvliegjes, boorders en motten.

"Er was geen gezond fruit waarvan je één sterke olie van topkwaliteit kunt maken", zegt Badurina.

Een gebrek aan hoogwaardige olijfolie voor verzending naar New York is echter niet het enige probleem waarmee producenten op Pag worden geconfronteerd. Badurina zei dat de onderliggende kwestie van wie eigenaar is van het land waarop de olijfbomen groeien naar voren is gekomen.

Op dit deel van het eiland zijn de telers de eigenaren van olijfbomen, maar niet van het land waarop ze groeien.

Als gevolg hiervan hebben sommigen het gevoel dat de olie niet 100 procent van hen is, mogelijk zelfs illegaal geproduceerd. Badurina noemt dit de Lun-paradox, een overblijfsel uit het verleden dat teruggaat tot 1848, toen de lijfeigenschap werd afgeschaft.

Lun stond toen onder het plaatselijke bestuur van Rab, een naburig eiland, en kreeg de oppervlakte van olijfgaarden.

De vruchtbare olijfbomen werden in de landboeken ingeschreven. Elke olijfboom heeft een eigenaar en Lun was als landgemeenschap gezamenlijk eigenaar van het land en het weiland. Deze regeling duurde tot de onafhankelijkheid van Kroatië van Joegoslavië in de jaren negentig.

Badurina zei dat met de Kroatische onafhankelijkheid stille nationalisatie kwam. De stad Novalja en de Kroatische regering hebben het land geregistreerd.

Dit werd de lokale boeren duidelijk tijdens het bestuur van Ivo Sanader, de premier van Kroatië van 2003 tot 2009 en de daaropvolgende goedkeuring van de wet op landbouwgrond van 2013.

De wet stelde expliciet dat de staat Kroatië zijn grond in gebruik zou nemen door middel van een openbare aanbesteding aan de hoogste bieder.

Pas toen werd het duidelijk voor lokale producenten ​"waar het spel over gaat.” Het gebied met olijfgaarden en het meest aantrekkelijke deel, 70 tot 80 hectare, bekend als de Lunja Olive Gardens, zou aan iedereen kunnen worden verkocht.

Tegelijkertijd werden de steeds bekendere Lun-olijven steeds duurder vanwege hun aantrekkelijke ligging. Als gevolg hiervan zei Badurina dat telers het gevoel hadden dat ze het land niet op de veiling zouden kunnen kopen.

Om te voorkomen dat het land van onder hun voeten zou worden uitverkocht, spanden de boeren een rechtszaak aan. Ondertussen verzamelden ze zich in de Lun Olive Cooperative, waarvan Badurina de oprichter en de eerste manager was. Hij vervulde soortgelijke functies bij de Association of Lun Olive Growers.

"We hebben besloten een rechtszaak aan te spannen tegen de staat en de stad om het land in eigendom te krijgen', zei hij. ​"We brachten 85 families samen die een rechtszaak aanspanden. Zij zijn de opvolgers van degenen die zijn verhuisd en een olijfboom bezitten.”

"Wij zijn niet de eigenaren van het land, en we hebben het eigendom van fruitbomen en het recht om olijven te enten geregistreerd”, voegde Badurina eraan toe. ​"We hebben dit goed gedaan voordat we het land in 1848 kregen toen de lijfeigenschap in het Oostenrijks-Hongaarse rijk werd afgeschaft en het land aan de inwoners van Lun werd gegeven.

Badurina zei dat de eerste signalen van de stad Novalja waren dat de gemeente de aanspraken van de telers op het land zou erkennen. Hij voegde eraan toe dat een overeenkomst met aanklagers ervoor zou moeten zorgen dat het land van de Lunja Olive Gardens wordt teruggegeven aan telers.

Er lopen echter nog steeds collectieve en individuele rechtszaken en tot die tijd zullen telers op Lun moeite hebben om toegang te krijgen tot subsidies van de staat en de Europese Unie.

Badurina waarschuwde dat niet-oogsten, vergelijkbaar met die van dit jaar, vaker zullen voorkomen, omdat een deel van de fondsen waar telers eerder toegang toe hadden, werd gebruikt om de verspreiding van ongedierte te controleren en te voorkomen.

"We denken dat we olijven erven en de eventuele toegevoegde waarde die hieruit voortkomt duizendjarige bomen, en de stad en de staat zouden dit allemaal moeten steunen', zei Badurina. ​"We zijn ook bereid om compromissen te sluiten: de staat zou ons land kunnen geven in erfpacht.”