Rapport: Klimaat, aantasting van het milieu bedreigen de Europese voedselzekerheid

De Europese Commissie heeft een analyse van verschillende commissiediensten gepubliceerd over de belangrijkste factoren die de voedselzekerheid in de lidstaten van de Europese Unie beïnvloeden.

Voedselzekerheid wordt gedefinieerd als ​"wanneer alle mensen te allen tijde fysieke en economische toegang hebben tot voldoende, veilig en voedzaam voedsel dat voldoet aan hun voedingsbehoeften en voedselvoorkeuren voor een actief en gezond leven.”

De analyse identificeerde de effecten van verschillende factoren op voedselzekerheid, waaronder klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en aantasting van het milieu, de voedselvoorzieningsketen en politieke en sociaal-culturele factoren.

"Biofysische en ecologische drijfveren laten een grote indruk achter op het land als de belangrijkste hulpbron van de EU voor voedselproductie, waardoor landbedekking en landgebruik veranderen en zo de voedselproductiesystemen beïnvloeden”, aldus het analyserapport van de commissie.

De analyse vond ook andere willekeurige factoren, zoals de Covid-19-pandemie en Russische invasie van Oekraïne, kan de voedselproductie en -voorziening in de hele EU aanzienlijk verstoren

Het rapport wees op de zwaar gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen als een belangrijke bedreiging voor de voedselovervloed in de Europese Unie.

"Het huidige landbouwmodel met hoge inputintensiteit, gebaseerd op chemische pesticiden, zal op middellange termijn waarschijnlijk een bedreiging vormen voor de voedselzekerheid als gevolg van een verlies aan biodiversiteit, de waarschijnlijke toename van plagen, achteruitgang van de bodemgezondheid en verlies van bestuivers die essentieel zijn voor de landbouwproductie”, aldus het rapport.

In het analyserapport werd verder geschat dat de kosten van bodemaantasting alleen al in de EU zo'n 15 miljard euro per jaar bedragen.

Er is een combinatie van acties nodig om duurzaam land- en bodembeheer te bevorderen, waarbij tegelijkertijd verschillende vormen van landgebruik worden ondersteund, zoals huisvesting, landbouw, energieproductie en toerisme, om de gevolgen van intensieve landbouw minder ernstig te maken.

Uit de analyse bleek ook dat Zuid-Europa, met name het Middellandse Zeegebied, te kampen heeft met waterstress, opwarming en woestijnvorming.

Nu de klimaatmodellen een stijging van 2 ºC tot 5 ºC voorspellen in de komende decennia als er geen mitigerende maatregelen worden genomen, is er een groeiend risico op meerdere opkomende bedreigingen voor de voedselproductie in het gebied.

Bijvoorbeeld onnatuurlijk weer, uitbraken van plagen en invasieve uitheemse soorten kan uiteindelijk leiden tot producttekorten en hogere voedselprijzen.

Strategieën zoals het verbeteren van de gezondheid van de bodem en het vermogen om water vast te houden, het overschakelen op minder watervragende gewassen en het toepassen van waterbesparende irrigatiesystemen kunnen de gevolgen van de klimaatverandering in de regio aanzienlijk verzachten.

Een andere bedreiging voor de voedselzekerheid van de EU komt voort uit de vergrijzende boerenbevolking, met slechts één op de vijf bedrijfsleiders onder de 45 jaar en minder jonge mensen die het landbouwbedrijf betreden.

Volgens de commissie zijn er maatregelen getroffen om de gevolgen van de klimaatverandering voor de landbouwsector van het continent te verlichten en de achteruitgang van de landbouwbevolking in de EU om te buigen.

"De commissie streeft ernaar het huidige niveau van veerkracht van de EU-landbouw zoveel mogelijk te verbeteren met behulp van een verscheidenheid aan benaderingen en instrumenten”, vertelde een bron bij de Europese Commissie. Olive Oil Times.

"De aanpassingsstrategie van de EU, de LULUCF-verordening [een groep bindende toezeggingen om de uitstoot van broeikasgassen in de land- en bosbouw te verminderen] en de nieuwe EU Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) zijn instrumenten die aanpassingsoplossingen kunnen stimuleren en de weerbaarheid van de landbouwsector tegen klimaatrisico's kunnen verbeteren”, aldus de bron.

"Om de weerbaarheid van onze landbouwers te versterken, heeft het nieuwe GLB tot doel landbouwers een eerlijk inkomen te garanderen, de positie van landbouwers in de voedselketen te verbeteren, klimaatactie (met inbegrip van aanpassingsmaatregelen) te stimuleren, generatievernieuwing te ondersteunen en kennis en innovatie', vervolgde de bron.

In het rapport werd opgemerkt dat het inzetten van technologie in de landbouwsector van de EU ook van cruciaal belang is om te zorgen voor een hoog rendement bij de voedselproductie met een minimale impact op natuurlijke hulpbronnen.

Nieuwe technologische oplossingen kunnen de beschikbaarheid van voedselvoorziening ten goede komen door de productiviteit te verhogen, oogstverliezen te verminderen en de voedselzekerheid te vergroten.

De klimaatverandering kan echter de teeltpatronen veranderen, vooral in de zuidelijke mediterrane landen.

"Hoewel het buitengewoon moeilijk is om de waarschijnlijkheid van verschuivingen in de teelt van specifieke gewassen correct in te schatten, is het zeker dat klimaatverandering de Europese landbouw beïnvloedt en vereist dat landbouwsystemen en boeren zich aanpassen", aldus de bron.

De bron voegde eraan toe dat de gewasproductiviteit naar verwachting zal afnemen in Zuid-Europese regio's en zal toenemen in het noorden. Tegelijkertijd vaker extreme weersomstandigheden zal verspreide en schadelijke gevolgen hebben over heel Europa.

"Temperatuurstijging en de daarmee samenhangende verlenging van het groeiseizoen maken de noordwaartse uitbreiding van de teelt van bepaalde eenjarige en blijvende gewassen mogelijk, waardoor de oogst mogelijk kan toenemen', aldus de commissie.

"Aan de andere kant kan het de teelt van bepaalde gewassen in andere regio's bemoeilijken of leiden tot een aanzienlijke opbrengstvermindering door hittestress.

"Recent onderzoek heeft aangetoond dat het optreden van klimaatgerelateerde extreme gebeurtenissen (zoals hittestress, droogte, hevige regenval) in de EU waarschijnlijk geleidelijk zal toenemen, met een merkbaar grotere impact die wordt verwacht in de zuidwestelijke regio's van de EU", vervolgde de commissie. .

Vorig jaar hadden Spanje en Portugal, gelegen op de zuidwestelijke punt van Europa, enkele maanden te maken met langdurig droog weer ernstig verstoorde gewasproductie, inclusief de olijfolieopbrengst, in beide Iberische landen.

Ondertussen heeft de commissie afgelopen december het dashboard voor voedselvoorziening en -zekerheid gelanceerd om informatie te verstrekken over indicatoren die van invloed zijn op de voedselzekerheid in de EU, zoals droogte, stijgende vracht- en energiekosten en uitbraken van dierziekten. Het systeem zal ook gegevens weergeven over bestaande voorraden van essentiële landbouwgrondstoffen.

De analyse van de voedselzekerheid van de EU door de commissie concludeerde dat de beschikbaarheid van voedsel vandaag de dag niet op het spel staat in Europa.

Echter, De betaalbaarheid van voedsel wordt steeds meer een punt van zorg voor huishoudens als gevolg van inflatie die de prijzen opdrijft. Bovendien voeren de meeste lidstaten kortlopende subsidieprogramma's uit om huishoudens in nood te ondersteunen in plaats van meer algemene en toekomstbestendige programma's.

"Voedselzekerheid heeft per definitie een kortetermijndimensie: mensen moeten elke dag toegang hebben tot voedsel, niet alleen morgen”, aldus het rapport. ​"Dat vraagt ​​om beleid dat voedselzekerheid in al zijn vier dimensies op korte termijn kan garanderen.”

Over het algemeen een ​'systemische aanpak' is nodig om de voedselzekerheid in de EU te versterken. Deze aanpak moet acties omvatten in veel verschillende sectoren, waaronder landbouw en visserij, klimaat, milieu en energie, onderzoek en innovatie, handel, gezondheid en sociaal.

Bovendien moeten huishoudens met een laag inkomen speciale aandacht krijgen om hun toegang tot dagelijks gezond en voedzaam voedsel te verzekeren.

"De analyse onderstreept dat er een inherente urgentie is om te handelen”, aldus het rapport. ​"In een onzekere en onstabiele context moet de overgang naar een duurzaam voedselsysteem de leidraad blijven voor de politieke, beleids- en programma-acties van de EU.”

• Europese Commissie
• Europese Commissie