Europa en Zuid-Amerikaanse landen tekenen controversiële vrijhandelsovereenkomst

Het protocol voor een historische handelsovereenkomst werd in Montevideo, Uruguay, ondertekend door afgevaardigden van de Europese Commissie en vier Mercosur-landen: Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay.

De nieuwe overeenkomst creëert de grootste vrijhandelszone ter wereld, die 720 miljoen consumenten verenigt.

De overeenkomst zal ook alle belangrijke economische sectoren omvatten, inclusief de landbouw.

Onderhandelaars van beide kanten van de Atlantische Oceaan begonnen in 1999 aan de overeenkomst te werken.

Volgens de Europese Commissie zal het afschaffen van tarieven een scala aan nieuwe kansen.

EU-landen exporteren jaarlijks meer dan € 80 miljard aan goederen en diensten naar Mercosur. Europese landen zijn ook goed voor meer dan € 384 miljard aan investeringen binnen Mercosur-economieën.

In 2023 exporteerde Mercosur voor € 53.7 miljard aan minerale producten, levensmiddelen, dranken, tabak en plantaardige producten naar de EU

Dankzij deze economische banden is Mercosur de tiende handelspartner van de Europese Unie.

Brussel omschreef de overeenkomst als strategisch en gericht op het uitdagen van China's positie als belangrijkste handelspartner van Mercosur.

Ook olijfolie valt onder de verschillende economische sectoren die onder de overeenkomst vallen.

Op de export van olijfolie uit de EU naar Mercosur rust momenteel een tarief van 10 procent, terwijl in Argentinië een tarief van 31.5 procent geldt.

Met de overeenkomst worden deze tarieven afgeschaft, wat mogelijk de concurrentiekracht van olijfolie uit de EU op de Mercosur-markten vergroot.

Dit heeft geleid tot bezorgdheid bij producenten in de Mercosur-regio. Velen van hen vrezen dat goedkopere Europese olijfolie het marktaandeel van binnenlandse producenten zal aantasten.

"“Als er een overeenkomst zou worden bereikt tussen de Europese Gemeenschap en Mercosur, zou dat een uitdaging zijn en iets dat niet erg gunstig zou zijn voor onze categorie”, aldus Miguel Zuccardi, hoofd van de olijfolieproductie bij het in Mendoza, Argentinië gevestigde bedrijf. Familie Zuccardi.

Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan waarschuwde Rafael Pico, adjunct-directeur van Asoliva, de Spaanse nationale vereniging die olijfolieproducenten en -exporteurs vertegenwoordigt, voor de tijdlijn voor het afschaffen van deze tarieven.

"“De Mercosur-overeenkomst voor olijfolie is niet erg voordelig voor ons”, vertelde hij Olive Oil Times. ​"De EU kan vanaf dag één belastingvrij olijfolie importeren uit Mercosur-landen. Exporteren vanuit de EU naar deze landen is echter onderhevig aan een tarief dat over 15 jaar geleidelijk wordt afgeschaft.”

In 2023 overschreed de EU-olijfolie-export naar Mercosur de € 493 miljoen. Volgens de Europese Commissie zou het afschaffen van tarieven in de EU gemaakte producten aantrekkelijker kunnen maken voor Mercosur-consumenten.

Tegenwoordig is Brazilië een van de grootste importeurs van olijfolie ter wereld. Volgens gegevens van de Internationale Olijfolieraad (IOC) importeerde het land de afgelopen drie seizoenen gemiddeld zo'n 90,000 ton per jaar.

Sommige grote Europese olijfolieproducenten maakten zich zorgen over de potentiële concurrentiekracht van de Argentijnse olijfolie-export.

De Argentijnse export van olijfolie bedroeg de afgelopen drie jaar gemiddeld zo'n 27,000 ton per jaar.

De overeenkomst bevat bepalingen ter bescherming van geografische aanduidingen (GA's), zodat door de EU gecertificeerde olijfolie van hoge kwaliteit wordt erkend en beschermd tegen namaak in Mercosur-landen.

Vanuit een breder landbouwperspectief zijn Europese boeren zeer bezorgd over de overeenkomst.

De nieuwe overeenkomst is van toepassing op verschillende belangrijke sectoren, waaronder rundvlees, pluimvee, suiker, rijst, wijn, sterke drank, zuivelproducten, fruit en groenten.

In sommige gebieden introduceert het protocol exportvolumelimieten om de EU-landbouw te beschermen. Het doel is om de verwachte importen uit Mercosur in evenwicht te brengen met de behoeften van Europese boeren en voedselproducenten.

Grote landbouworganisaties in diverse Europese landen stellen dat het beperken van exportquota naar de EU op het gebied van bijvoorbeeld rundvlees of suiker nog steeds niet voldoende is om deze sectoren te beschermen tegen de gevolgen van grootschalige import van goedkoper voedsel uit Mercosur.

Bovendien verschillen de regels voor het gebruik van meststoffen, bestrijdingsmiddelen en additieven aanzienlijk tussen de twee blokken.

Hierdoor ontstaan ​​verschillen die gevolgen hebben voor de productiekosten, de productiviteit, de voedselveiligheid en de etiketteringspraktijken.

De verschillen in milieubenaderingen en duurzaamheidspraktijken hebben de onderhandelingen al jaren ingewikkeld gemaakt.

De Franse president Emmanuel Macron bekritiseerde de voorgestelde overeenkomst en verklaarde dat deze door ​"landen die het Klimaatakkoord van Parijs niet respecteren klimaatverandering. '

Copa-Cogeca, de organisatie die miljoenen boeren en agrovoedingscoöperaties in heel Europa vertegenwoordigt, kondigde een nieuwe mobilisatie tegen de overeenkomst aan.

Hoewel er al verschillende protesten hebben plaatsgevonden in Brussel, Madrid, en andere Europese steden, riepen de twee organisaties alle boeren op om op maandag 16 december hun stem te laten horen^th.

"Het bewijs is overweldigend: Mercosur-landen voldoen niet aan de productienormen die de EU-landbouw stelt, of het nu gaat om gewasbeschermingsmiddelen, dierenwelzijn of duurzaamheidspraktijken", aldus Copa-Cogeca.

"De Mercosur-landen hanteren bovendien lagere arbeids- en veiligheidsnormen, waardoor ze tegen lagere kosten kunnen produceren. Dit maakt eerlijke concurrentie voor EU-producenten onmogelijk", merkten de organisaties op.

"Deze overeenkomst zal de economische druk op veel landbouwbedrijven, die al worstelen met hoge inputprijzen en uitdagende klimatologische omstandigheden,” waarschuwde Massimiliano Giansanti, voorzitter van Copa.

De oproep voor de Copa-Cogeca zal waarschijnlijk steeds meer aandacht trekken van verschillende sectoren van de agrarische gemeenschap.

De nationale Italiaanse landbouwvereniging Coldiretti noemde de overeenkomst ​"onaanvaardbaar.”

"Er werd besloten om de landbouwsector zwaar te straffen met inconsistente regelgeving en oneerlijke concurrentie, wat leidde tot een race naar de bodem in de productiekosten, met niet-wederkerige regels die Italiaanse en Europese landbouwbedrijven benadelen," Coldiretti zei.

Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen reageerde op deze kritiek.

"We hebben geluisterd naar de zorgen van onze boeren en we hebben ernaar gehandeld. Onze Europese gezondheids- en voedselnormen blijven onaantastbaar,” zei von der Leyen. ​"Mercosur-exporteurs zullen zich strikt aan deze normen moeten houden om toegang te krijgen tot de EU-markt.”

"“Dit is de realiteit van een overeenkomst die EU-bedrijven jaarlijks € 4 miljard aan exportrechten zal besparen”, voegde ze toe.

Von der Leyen drong erop aan dat de deal niet alleen als een kwestie van de realiteit zou worden gezien. ​"als een economische kans” maar als ​"een politieke noodzaak,” vooral na de verkiezing van voormalig president Donald J. Trump in de Verenigde Staten, die heeft gedreigd tarieven opleggen op EU-import.

Instellingen in verschillende Europese landen hebben echter al hun verzet tegen de deal uitgesproken.

Hun standpunt is kritisch: voordat het akkoord in werking kan treden, moet het eerst worden goedgekeurd door de Raad van Ministers van de Europese Unie, die bestaat uit ministers van alle 27 lidstaten.

Als de overeenkomst wordt goedgekeurd, gaat deze naar het Europees Parlement. Veel afgevaardigden hebben daar al hun zorgen geuit of zich er openlijk tegen uitgesproken.

Een negatieve stemming in de Raad of het Parlement zou de ratificatie van de overeenkomst verhinderen.

Frankrijk, de grootste landbouwexporteur van Europa, verzet zich al jaren tegen het akkoord, maar heeft nu zijn standpunt bevestigd.

Polen en Nederland lijken dit standpunt te delen, terwijl België, Ierland en Oostenrijk zich waarschijnlijk tegen de overeenkomst zullen verzetten.

De positie van Italië staat nog ter discussie. Als landbouwmacht en belangrijke EU-economie zou de oppositie een beslissende rol kunnen spelen bij het stoppen van het ratificatieproces.

Opvallend is dat Duitsland, Portugal, Zweden en Estland openlijk hun steun voor de overeenkomst hebben uitgesproken.

Spanje, een grote producent van olijfolie, is ook steun voor de overeenkomst, hoewel vooraanstaande landbouworganisaties, waaronder de Young Farmers Association (Asaja), hun verzet en mobilisatie tegen de maatregel hebben aangekondigd.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz beschreef de overeenkomst als cruciaal voor het verbeteren van de economische veerkracht van de EU en het versterken van de geopolitieke allianties van het blok. Zijn steun voor de deal draait de positie van zijn voorganger, die sceptisch was of Brazilië zich aan de regels rondom ontbossing zou houden.

De Braziliaanse vicepresident Geraldo Alckmin prees het historische protocol. ​"“Het is de grootste overeenkomst tussen blokken ter wereld”, zei hij.

Als de deal wordt goedgekeurd, zou dit de Braziliaanse export naar de Europese Unie jaarlijks met 6.7 procent kunnen laten toenemen, aldus Alckmin.

Volgens het Braziliaanse Agentschap voor Handel en Investeringen (ApexBrasil) zou de Braziliaanse export naar de EU kunnen stijgen van € 103.5 miljard naar ruim € 110 miljard.

"“De overeenkomst is goed voor onze landen hier in Mercosur, het is goed voor de Europese Unie, maar het is ook goed voor de wereld, voor de mondiale geopolitiek,” zei Alckmin.

"“In een tijd van fragmentatie en politieke spanningen over de hele wereld, openen twee grote blokken markten en ondertekenen een verdrag, een geweldig partnerschap”, concludeerde hij.

• Financial Times
• Agencia Brasil
• hoofdletter