Klimaatverandering in Europa versnelt, 2024 is het warmste jaar ooit gemeten

Samenvatting

Uit het meest recente rapport van de Copernicus Climate Change Service blijkt dat de oppervlaktetemperaturen in Europa sneller stijgen dan het wereldwijde gemiddelde. 2024 is het warmste jaar ooit in Europa en heeft ernstige gevolgen van extreem weer en klimaatverandering. Het rapport wijst ook op wijdverbreide hittestress, recordtemperaturen, afnemende kou en toenemende extreme weersomstandigheden in heel Europa. Het benadrukt de dringende noodzaak van aanpassings- en mitigatiestrategieën om verdere opwarming te voorkomen en meer veerkracht op te bouwen.

De afwijkingen in neerslagpatronen en temperaturen in Europa lijken steeds sneller toe te nemen.

Uit het laatste rapport van de Copernicus Climate Change Service (C3S) blijkt ook dat de oppervlaktetemperaturen in Europa sneller stijgen dan het wereldwijde gemiddelde.

Copernicus is het aardobservatieonderdeel van het ruimtevaartprogramma van de Europese Unie.

In hun artikel, dat is samengesteld in samenwerking met de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), meldden onderzoekers dat 2024 het jaar van de meteorologische veranderingen in Europa was. warmste jaar ooit geregistreerd.

""Dit rapport benadrukt dat Europa het continent is dat het snelst opwarmt en ernstige gevolgen ondervindt van extreem weer en klimaatverandering", voegde Celeste Saulo, secretaris-generaal van de WMO, toe.

De jaarlijkse temperaturen van het zeeoppervlak in Europa en de Middellandse Zee bereikten het hoogste niveau ooit gemeten: 21.5 °C, 1.2 °C boven het gemiddelde. Ook de Europese meren bereikten ongekende temperaturen.

De Europese Staat van het Klimaat Het rapport uit 2024 benadrukte opnieuw de wijdverbreide wereldwijde hittestress.

Zestig procent van de Europeanen ervoer meer dagen dan gemiddeld met ten minste intense hittestress, gedefinieerd als een gevoelstemperatuur van meer dan 32 °C.

Bovendien bereikten de jaartemperaturen in bijna de helft van Europa recordhoogtes.

Oost- en Zuidoost-Europa kampten met uitzonderlijke hitte, waarbij de laatstgenoemde regio de langste hittegolf ooit ondervond.

Hittestress had een grote impact op belangrijke olijfolieproducerende gebieden in het Middellandse Zeegebied, waaronder Griekenland, Turkije en delen van Spanje en Italië.

Italië, Kroatië, Griekenland en West-Turkije meldden een recordaantal tropische nachten, namelijk 23. Tropische nachten doen zich voor wanneer de minimumtemperaturen niet onder de 20 °C dalen.

Hoewel dit minder vaak voorkwam dan de afgelopen jaren, hadden delen van Zuid-Spanje en Zuid-Portugal te maken met dagen met extreme hittestress, met piektemperaturen van meer dan 46 °C.

Medio augustus bereikte de zeetemperatuur een maximum van 28.7 °C, vooral in de Adriatische Zee, de Ligurische Zee en de Golf van Lion, op de grens met Noordoost-Spanje en Zuid-Frankrijk. 

Dit werd geclassificeerd als een ernstige hittegolf op zee, die samenviel met intense hittegolven op het land in belangrijke olijfteeltgebieden in Italië, Frankrijk en Kroatië.

""Hittestressdagen en tropische nachten komen steeds vaker voor in Europa", aldus het rapport. ​"In 2024 werd het op één na hoogste aantal hittestressdagen en tropische nachten ooit gemeten.” 

"Gemiddeld over Europa betekende dit bijna een maand met ten minste sterke hittestress en ongeveer 12 tropische nachten, met variaties over het hele continent, met name in Zuidoost-Europa, waar recordaantallen van beide werden geregistreerd", aldus het rapport.

Daarentegen bereikten dagen met ongewoon koude omstandigheden in Europa in 2024 een historisch dieptepunt.

Het gebied met temperaturen onder het vriespunt bleef krimpen. Volgens het rapport werd in 2024 het grootste gebied ooit met minder dan 90 dagen vorst geregistreerd.

Alle gletsjers in Europa bleven ijs verliezen. De gletsjers in de Alpen krompen met 22 tot 93 procent ten opzichte van 1970.

In 2024 werden belangrijke gebeurtenissen en veranderingen waargenomen in neerslag, rivierwaterstanden en overstromingen. West-Europa beleefde een van de natste jaren in haar geschiedenis.

In 2024 namen de extreme overstromingen toe, met name door storm Boris in Centraal- en Oost-Europa en de bijzonder verwoestende storm Dana in Spanje eind oktober.

In deze periode brak Valencia binnen enkele dagen de regenrecords voor perioden van één, zes en twaalf uur.

Storm Boris veroorzaakte recordoverstromingen in acht landen, waarbij 8,500 kilometer aan rivieren werd getroffen.

Te midden van zulke complexe omstandigheden hadden bosbranden een grote impact op gebieden met langdurig droog weer.

In augustus werden bij Athene, Griekenland, 11,000 inwoners geëvacueerd vanwege een brand die 16,000 hectare besloeg.

In Noord- en Midden-Portugal zorgden hoge temperaturen, droogte en harde wind in september voor een recordaantal bosbranden. In één week tijd werd 110,000 hectare verbrand.

Alleen al in Portugal werd in 32 2024 procent van al het verbrande land in Europa verwoest.

Het Europese rapport werd kort na de bijeenkomst van de Verenigde Naties gepubliceerd. Emissions Gap Report, die voorspelt dat de wereldwijde oppervlaktetemperaturen tegen het einde van de eeuw met 3.1 °C boven het pre-industriële niveau kunnen stijgen als de huidige omstandigheden zich voordoen.

Het Europese rapport benadrukt ook de toenemende schade en kosten die worden veroorzaakt door klimaatverandering en extreme weersomstandigheden.

Recent onderzoek Volgens voorspelt het Potsdam Institute for Climate Impact Research dat de wereldwijde klimaatgerelateerde kosten in 38 de 33 biljoen dollar (2049 biljoen euro) kunnen overschrijden.

""Uit het rapport van 2024 blijkt dat bijna een derde van het rivierennetwerk de hoge overstromingsdrempels overschreed en dat de hittestress in Europa blijft toenemen. Dit onderstreept het belang van het opbouwen van meer veerkracht", aldus Florence Rabier, directeur-generaal van het Europees Centrum voor Weersverwachtingen op de Middellange Termijn (ECMWF), een belangrijke partner van Copernicus.

Rabier benadrukte ook hoe de door Copernicus en de WMO verstrekte informatie aanpassings- en mitigatiestrategieën ondersteunt.

"Eenenvijftig procent van de Europese steden heeft nu een speciaal klimaatadaptatieplan", merkte Rabier op.

Saulo van de WMO voegde daaraan toe dat Europa zich moet blijven inspannen om verdere opwarming te voorkomen.

""Elke extra fractie van een graad temperatuurstijging is van belang, omdat het de risico's voor ons leven, onze economie en onze planeet vergroot", zei ze. ​"Aanpassing is essentieel.” 

"WMO en haar partners intensiveren hun inspanningen om systemen voor vroegtijdige waarschuwing en klimaatdiensten te versterken, om beleidsmakers en de samenleving veerkrachtiger te maken", concludeerde Saulo. ​"We boeken vooruitgang, maar we moeten verder, sneller en samen.”