De rol van olijfolie bij het verminderen van oxidatieve stress

Milieu-, fysieke en mentale stressoren veroorzaken de productie van reactieve zuurstofsoorten, ook wel bekend als vrije radicalen. De productie van vrije radicalen leidt ertoe dat het menselijk lichaam wordt blootgesteld aan de druk van oxidatieve stress.

Vrije radicalen zijn zeer reactieve onstabiele cellen die bestaan uit moleculen die ongepaard zijn met elektronen. De cellen houden er niet van om in deze ongepaarde toestand te bestaan en doorzoeken daarom het lichaam om stabiele, maar misschien kwetsbare gebieden te vinden om elektronen uit te stelen. Vrije radicalen discrimineren niet. Ze moeten zich stabiliseren en zullen de elektronen stelen van waar ze ze ook vinden.

Hoewel vrije radicalen een belangrijke rol spelen in het lichaam en de immuunafweer en celfunctie, leiden te veel vrije radicalen tot wijdverbreide schade. De oxidatieve stress geproduceerd door vrije radicalen is in verband gebracht met de ontwikkeling van ziekten zoals hart- en vaatziekten, kanker en neurodegeneratieve ziekten, onder andere.

In wezen is oxidatieve stress een disbalans tussen de oxidant- en antioxidantsystemen van het lichaam. Antioxidanten stabiliseren vrije radicalen door een toevoer van elektronen te leveren om cellen te stabiliseren. Daarom, als we het lichaam kunnen helpen door meer antioxidanten te leveren, is het logisch dat oxidatieve stress wordt verminderd en daarom ook schade aan organen en weefsels.

Voedingsmiddelen zijn een van de beste biologisch beschikbare bronnen van antioxidanten voor het menselijk lichaam, waarbij extra vierge olijfolie (EVOO) een van de meest bestudeerde bronnen van antioxidanten is. Volgens een studie gepubliceerd in Food Chemistry, 2014, zijn fenolzuren, fenolische alcoholen, secoiridoïden, lignanen en flavonen de vier categorieën die in EVOO als de belangrijkste worden geïdentificeerd. Hoewel het waarschijnlijk te wijten is aan de synergetische activiteit van alle olijfolie (OO) verbindingen, volgens onderzoek, fenolen bekend als tyrosol en hydroxytyrosol en hun fracties 3,4-dihydroxyfenylethanol-elenolzuur (3,4-DHPEA-EA) en 3,4 ,3,4-dihydroxyfenylethanol-elenolzuurdialdehyde (--DHPEA-EDA), zijn de verbindingen waarvan wordt vastgesteld dat ze enkele van de grootste antioxidantactiviteiten leveren.

In de studie gepubliceerd in Food Chemistry keken onderzoekers naar een verscheidenheid aan EVOO's om hun antiradicale, lipideperoxideremmende, H202- en stikstofoxide (NO) -opvangende eigenschappen te evalueren - allemaal antioxidant-scalingstests. Er werd geen variatie voor olijfolie aangetoond voor H202-opruiming, alle oliën vertoonden tussen 69.9 - 76.8 procent opruimingsvermogen. Alle geanalyseerde fracties vertoonden een sterke anti-radicale remming, maar er was variatie in het monster variërend van 14.8 – 26.6 ug/ml. De remming van de afbraak van linolzuur varieerde van 39 - 45 procent en de activiteit van NO-wegvanging varieerde van 29.8 - 40.7 procent.

Een andere, meer recente studie, gepubliceerd in het Journal of Food Composition and Analysis, 2015, keek naar een reeks van 32 EVOO's van de Italiaanse retailmarkt om hun antioxidantcapaciteit te meten. Een test genaamd ABTS-assay wordt vaak gebruikt om de antioxidantniveaus in voedingsmiddelen te testen. De gemiddelde antioxidantactiviteit van ABTS in het bereik van EVOO's was 32.4 u.mol Trolox-equivalenten. Slechts twee van de monsters waren significant hoger, namelijk ongeveer 66 u.mol.

Over het algemeen werd de totale antioxidantactiviteit in dit monster van EVOO's toegeschreven aan het polyfenolhydroxytyrosol samen met het alfa-tocoferolgehalte. Een andere interessante observatie was dat de bitterheid van de monsters een kenmerk was van de oliën van hogere kwaliteit. Daarom zal het kiezen van een olijfolie met bittere, scherpe tonen meer antioxidantwaarde opleveren en een indirecte maatstaf zijn voor de kwaliteit van de olijfolie.

Hoewel veel onderzoeken aantonen dat EVOO een reeks verschillende gezondheidsvoordelen biedt, worden de mechanismen in veel gevallen nog steeds niet volledig begrepen. Toch schrijft veel van het onderzoek rond EVOO met betrekking tot ziektepreventie of risico-omkering vaak een vermindering van oxidatieve stress toe als een van de belangrijkste mechanismen.

Een studie, gepubliceerd in Food & Function, 2015, wees uit dat de polyfenolische verbindingen in EVOO, 3,4-DHPEA-EA en 3,4-DHPEA-EDA de rode bloedcellen aanzienlijk beschermen tegen oxidatieve stress. Met betrekking tot hart- en vaatziekten is aangetoond dat EVOO de status van oxidatieve stress, ontsteking, lipideperoxidatie en lipidenprofiel bij coronaire hartziekte verandert. Onderzoekers hebben zelfs gesuggereerd dat EVOO gunstig kan zijn voor het voorkomen van ziekten die verband houden met oxidatieve stress, zoals retinopathie van prematuriteit, bronchopulmonale dysplasie, periventriculaire leukomalacie en necrotiserende enterocolitis, bij zuigelingen met een zeer laag geboortegewicht.

Het centrale zenuwstelsel (CZS) is bijzonder gevoelig voor oxidatieve stress. Zoals een studie in Food Science and Technology uitlegt, "Dit komt voornamelijk door het hoge gehalte aan meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA), die gemakkelijk oxideerbare substraten vormen en een inherent hoge flux van reactieve zuurstofsoorten (ROS). Een andere reden van oxidatieve stress is het lage niveau van endogene antioxidante enzymen in het CZS in vergelijking met andere weefsels en het hoge zuurstofverbruik."

Van EVOO is ook aangetoond dat het een positieve invloed uitoefent op de oxidatieve stress van het CZS, in het bijzonder de lipidenperoxideniveaus in de hersenen en helpt bij het herstellen van de vetzuursamenstelling in de hersenen - vooral de niveaus van docosahexaeenzuur (DHA). Het is ook aangetoond dat het de antioxidant-enzymactiviteiten verhoogt om de oxidatieve schade te verminderen die leidt tot neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer en Parkinson.

De rol die EVOO speelt bij het verminderen van oxidatieve stress is uiterst belangrijk. Het onderzoek toont duidelijk aan dat EVOO in feite een kosteneffectieve, gemakkelijk verkrijgbare voedingsbron met antioxidanten biedt die kan worden voorgeschreven voor consumptie in de dagelijkse voeding om de effecten van oxidatieve stress te verminderen en daardoor het risico en de progressie van veel verschillende ziekten vermindert.