Klimaatverandering leidt ertoe dat sommige Bordeaux-wijnproducenten olijven gaan planten

In het zuidwestelijke Franse departement Gironde onderzoeken olijventelers, professionele organisaties en lokale instellingen de mogelijkheden voor olijventeelt in de regio.

Terwijl Gironde, vooral Bordeaux, wereldwijd bekend staat om zijn wijngaarden en wijnproductie, beginnen sommige telers olijfbomen te planten. De nieuwe boomgaarden zijn meestal het initiatief geweest van wijnproducenten en Zuid-Franse boeren die naar de regio zijn verhuisd.

Volgens France Olive, een telersvereniging, klimaatverandering heeft Gironde veranderd in een interessante plek om te experimenteren met olijventeelt en olieproductie.

"Hier zijn we, net als elders, getuige geweest van de traditionele zuidelijke teelt die naar het noorden is getrokken, en de olijfboom is geen uitzondering op deze regel”, vertelde Hélène Lasserre, de directeur van conservatie en onderzoek bij France Olive. Olive Oil Times.

"Olijventeelt stopte vroeger aan de rand van Carcassonne, de middeleeuwse stad ten noorden van Narbonne,” voegde ze eraan toe. ​"In de afgelopen 18 jaar zijn er stilletjes willekeurige projecten ontstaan ​​in de regio van Toulouse, en nu hebben ze zich verspreid in de buurt van Bordeaux. De olijfboom lijkt, als hij niet vriest, vanuit fysiologisch oogpunt het klimaat in stand te houden.”

Gironde heeft typisch een gematigd klimaat. De temperatuur daalt zelden onder het vriespunt en de regio kent relatief koele zomers, waarbij de warmste maanden zelden boven de 30 ºC uitkomen. Gironde is ook matig nat, met tot 355 millimeter neerslag per jaar.

In 2018 stopten Bernard en Françoise Saïn met hun vroegere landbouwactiviteiten in Zuid-Frankrijk en besloten ze te verhuizen naar Aillas, niet ver van Bordeaux, waar ze een paar hectare olijfbomen plantten.

In de volgende drie jaar plantten ze meer dan 600 Picholine-, Aglandau-, Cayon- en Bouteillan-bomen.

Volgens berichten in de lokale media begon het echtpaar een olijfmolen te bouwen om olie te produceren van hun jaarlijkse oogst. Andere lokale boeren overwegen hetzelfde pad te volgen.

Sommige van de nieuwe olijfgaarden in de regio zijn het resultaat van het initiatief van wijnproducenten die worstelen met de gevolgen van klimaatverandering voor de wijnsector. Voor hen worden olijfbomen gezien als een manier om te diversifiëren.

"Er is een wijncrisis in de Bordeaux-regio onder kleine wijnproducenten die worden geconfronteerd met een onzekere cashflow en onverkochte wijnvoorraden”, aldus Lasserre.

"Dit betreft vooral het zuidelijke deel van de Bordeaux-regio, niet de Médoc of zijn grand crus,” voegde ze eraan toe. ​"Gezien dit scenario beginnen velen de wijngaard af te breken en zoeken ze naar alternatieven en nieuwe landbouwproducten."

"De olijfboom zou voor hen een oplossing kunnen zijn, net als de amandelboom en de kiwi," vervolgde Lasserre, eraan toevoegend dat naar schatting 15 procent van de wijngaarden gesloten zou moeten worden om de sector overeind te houden.

Lasserre erkende echter dat de weinige olijventelers in de regio met verschillende uitdagingen worden geconfronteerd, zoals het gebrek aan infrastructuur voor waterbeheer in een gebied waar irrigatie voor wijngaarden niet bestaat.

"Het probleem is waterbeheer, beschikbaarheid en het gebruiksrecht in een gebied waar het geen prioriteit is geweest bij de ruimtelijke ordening”, zei ze.

"We denken altijd aan Bordeaux als dicht bij de oceaan en daarom een ​​vrij nat gebied, maar deze regio wordt niet gespaard door klimaatverandering, "voegde Lasserre eraan toe. ​"Het huidige seizoen is daar een voorbeeld van. Het was een jaar van droogte voor de regio zoals het elders was. Daarom is het telen van olijven zonder irrigatie in dit gebied ondenkbaar als men kijkt naar productie en winstgevendheid."

Tijdens de bijeenkomst merkte Fabien Bougès, een lokale boer, op dat het onmogelijk is om van tevoren te weten hoe het zal gaan met de olijfbomen die hij in 2019 heeft geplant.

"We hebben 14 verschillende cultivars geplant als test om te bepalen welke het meest geschikt zijn voor onze regio," zei hij.

Bougès beheerde lange tijd 34 hectare wijngaarden voordat hij diversifieerde toen de wijncrisis zijn boerderij begon te beïnvloeden. ​"We hebben te maken met klimaatverandering en proberen soorten te planten die uit het zuiden komen, die misschien beter bestand zijn tegen droogte en het hete weer”, zei hij.

Lasserre bevestigde de uitdagingen van het ontbreken van een olijventeeltgeschiedenis in de regio. ​"Het is niet zo dat we opnieuw moeten leren olijven te telen. Telers hier moeten vanaf het begin leren hoe ze het moeten doen', zei ze.

"Een technisch probleem is dat we niet weten hoe de olijfboom reageert op dit zeeklimaat – nat in de lente en herfst, mild in de winter – dat bevorderlijk is voor de ontwikkeling van bladziekten zoals pauwoog en cercosporiose,” voegde Lasserre toe.

"Voor mij is de beheersing van dit sanitaire aspect essentieel voor de ontwikkeling van de olijfboom en de productiviteit ervan, kortom voor het succes van de olijventeelt in de Gironde”, vervolgt ze. ​"Dat komt omdat de intensiteit van het gezonde gebladerte het welzijn en de productiviteit van de boom bepaalt.”

Het gebrek aan faciliteiten voor de verwerking van olijven in de regio is een andere uitdaging voor lokale telers die Lasserre aanhaalt.

Bovendien blijkt het moeilijk om wijnproducenten te overtuigen om jaren tijd en kapitaal te steken in het telen van olijfbomen en het bouwen van een molen wanneer de potentiële winstgevendheid onbekend blijft.

Toch voerde Lasserre aan dat het combineren van wijn- en olijventeelt enkele voordelen zou kunnen opleveren in termen van het bevorderen van de biodiversiteit, het verrijken van het landschap en het beschermen van het milieu, een praktijk die sinds de middeleeuwen in delen van Frankrijk heeft plaatsgevonden.

Momenteel produceert Frankrijk ongeveer 4 procent van de olijfolie die in het land wordt geconsumeerd, een cijfer dat de afgelopen 20 jaar niet significant is veranderd.

France Olive merkte op dat hoewel de productievolumes laag zijn, ongeveer 5,000 ton per jaar in goede oogstjaren, de waarde van olijfolie hoog is. ​"Dertig procent van onze boomgaarden is biologisch, en meer dan een kwart daarvan is gecertificeerd met een beschermde oorsprongsbenaming", aldus Lasserre.

In Gironde is het debat over de toekomst van olijfolie losgebarsten. ​"Tot nu toe bevinden we ons, afgezien van een paar pioniers, die heel weinig zijn, in een stadium waarin we onze gedachten [over deze mogelijke ontwikkeling] delen, 'zei Lasserre.

"Daarom hadden we de bijeenkomst om die pioniers kennis te laten maken met de Franse olijvensector en met de belangrijkste feiten waarmee rekening moet worden gehouden bij het debat over het starten van nieuwe olijfgaarden”, besluit ze.

• 20 Minuten
• Nieuws Frankrijk
• Weeratlas