COP26 sluit af met verwaterde gezamenlijke overeenkomst

COP26, de internationale top over klimaatverandering eindigde met de Klimaatpact van Glasgow, een overeenkomst ondertekend door bijna 200 landen.

Het belangrijkste punt van de definitieve tekst is dat alle landen zullen werken om hun eigen land ten val te brengen uitstoot van broeikasgassen. Ze zullen ook hun eerder aangekondigde plannen versterken om tegen 2030 aanzienlijke reducties te bereiken.

Een van de grootste problemen op tafel, het lot van steenkool, was niet volledig opgelost. In de eerste concepten van de overeenkomst vroeg de tekst landen om steenkool uit te faseren.

Grote druk van Australië, China, India en andere landen waar steenkool een belangrijke economische hulpbron blijft, leidde echter ​"uitfaseren” te vervangen door ​"afbouwen” in de definitieve tekst. Hoewel, alle landen overeengekomen om hun afhankelijkheid van steenkool te verminderen.

Ze kwamen ook overeen om sneller een einde te maken aan de subsidies voor fossiele brandstoffen, die werden beschreven als een van de grootste hindernissen voor de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen.

Volgens het pact zullen nationale plannen om de meest relevante bijdragen aan de opwarming van de aarde in te perken elk jaar worden herzien in plaats van de eerder overeengekomen periode van elke vijf jaar.

De jaarlijkse evaluatie van de nationale plannen om op te treden tegen klimaatverandering betekent dat de ondertekenende landen het nog niet hebben opgegeven om de mondiale temperatuur onder de 1.5 ºC boven het pre-industriële niveau te houden.

Instemmen met het beperken van de stijgende wereldtemperaturen tot 1.5 ºC was een van de belangrijkste huurders van de Overeenkomst van Parijs en wordt door wetenschappers beschouwd als de drempel waarboven de ergste gevolgen van klimaatverandering onomkeerbaar zou worden.

Die doelstelling wordt momenteel echter niet gehaald door de nationale klimaatplannen die op de wereldtop zijn gepresenteerd en besproken.

Volgens de meeste observatoria zullen de huidige acties die bedoeld zijn om de opwarming van de aarde te vertragen, naar verwachting de temperatuur met 2.4 ° C tegen de eeuw doen stijgen, wat minder is dan de 2.7 ° C die vóór COP26 was voorspeld, maar nog steeds ruimschoots de doelstelling van de Overeenkomst van Parijs overschrijdt.

Ook de nieuwe plannen die komend jaar worden gepresenteerd zullen zich moeten richten op het terugdringen van de uitstoot in lijn met de 1.5 °C-doelstelling.

"Dat betekent dat de regeringen die tekortschieten, tegenover hun burgers moeten verantwoorden waarom', merkte de New Scientist op. ​"Australië, Brazilië en Indonesië behoren tot de vele landen waarvan de bestaande plannen ontoereikend zijn en moeten worden versterkt.”

De definitieve tekst van het klimaatpact van Glasgow dringt er ook bij ontwikkelde landen en historische vervuilers op aan hun eerdere belofte na te komen om 100 miljard dollar (87 miljard euro) per jaar aan ontwikkelingslanden te verstrekken.

De fondsen, die nog niet door de rijkere landen zijn verstrekt, zouden worden gebruikt om ecologisch duurzame economieën te helpen ontwikkelen en landen die het sterkst worden getroffen door de gevolgen van klimaatverandering te helpen zich aan te passen.

Ondanks zijn critici en tekortkomingen prees COP26-president Alok Sharma het pact als een... ​"historische prestatie.”

"We hielden de doelstelling van 1.5 °C binnen handbereik. We hebben de Overeenkomst van Parijs gesloten, die de wereld zes jaar lang was ontgaan', zei hij tegen de BBC. ​"We hebben gezorgd voor meer geld voor klimaatgevoelige landen. Ik denk dat we kunnen zeggen dat we op weg zijn om steenkool naar de geschiedenis te verwijzen."

"De trein rijdt en alle landen moeten instappen”, aldus Ani Dasgupta, president van het World Resources Institute. ​"Als de wereld de klimaatcrisis gaat terugslaan, kan niemand aan de zijlijn blijven staan.”

Ook vele anderen van de COP26-partijen reageerden positief op het nieuws over de overeenkomst.

De Britse premier Boris Johnson verwelkomde het pact als: ​"een grote stap voorwaarts”, zei Zwitserland, ​"diepe teleurstelling” met betrekking tot de beperkte inzet voor steenkool.

Shauna Aminath, minister van Milieu van de Malediven, een archipel in de Indische Oceaan, sprak zijn bezorgdheid uit die vergelijkbaar is met die van veel eilandstaten die momenteel worden bedreigd door de stijgende zeespiegel.

"Het pact is niet in overeenstemming met de urgentie en de vereiste schaal", zei ze. ​"Wat voor andere partijen evenwichtig en pragmatisch lijkt, zal de Malediven niet helpen om zich op tijd aan te passen. Voor de Malediven zal het te laat zijn.”

Haar tegenhanger in Madagaskar, Vahinala Raharinirina, voegde eraan toe: ​"ontwikkelingslanden speelden het spel om het proces niet te stoppen. Maar laten we zeggen dat er een teleurstelling is vanwege deze kwestie van klimaatfinanciering om ons te helpen ons aan te passen. Laten we zeggen, het was vergeten.”

Het pact werd echter verwelkomd door de Europese Commissie, die zei dat de wereldgemeenschap nog steeds beweeg in de juiste richting maar voegde eraan toe dat er nog veel hard werk voor de boeg was.

"We hebben vooruitgang geboekt met de drie doelstellingen die we aan het begin van COP26 hebben gesteld”, zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. ​"Ten eerste, om te krijgen toezeggingen om de uitstoot te verminderen om binnen het bereik van de opwarming van de aarde van 1.5 ºC te blijven. Ten tweede, om het doel van $ 100 miljard per jaar aan klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden en kwetsbare landen te bereiken.”

"En ten derde, om overeenstemming te bereiken over het regelboek van Parijs”, voegde ze eraan toe. ​"Dit geeft ons het vertrouwen dat we de mensheid op deze planeet een veilige en welvarende ruimte kunnen bieden. Maar er zal geen tijd zijn om te ontspannen: er moet nog hard gewerkt worden.”

Volgens de uitvoerend secretaris van de Verenigde Naties, Patricia Espinosa, is het pact een ​"zeer compleet pakket aan beslissingen”, waarmee de wereld op het goede spoor zou kunnen blijven met de doelstellingen van het Akkoord van Parijs.

Toch waarschuwde ze dat ​"dit decennium is absoluut cruciaal. We moeten 2030 halen met minimaal 45 procent reducties.”

• Klimaattop in Glasgow
• The New York Times
• BBC News