Werken oorsprongsbenamingen voor Italiaanse olijfolie?

Bijna twintig jaar zijn verstreken sinds de BOB (Beschermde Oorsprongsbenaming, of BOB in het Italiaans) werd geboren in de Europese Unie in 1992, en vijftien sinds de eerste DOP's werden toegepast op extra vergine olijfolie in Italië in 1996. Tijd om de balans op te maken en enkele ongemakkelijke maar noodzakelijke vragen te stellen: Is de BOB een echte aanwinst voor olijfolie? Helpt het producenten hun inkomsten te verhogen?

Unaprol (de Italiaanse Olijfolieraad) en Federdop (de Italiaanse Federatie van DOP-consortiums) probeerden antwoorden te geven via een uitgebreid rapport over de Italiaanse olijfolie BOB-keten. Het rapport omvatte een onderzoek onder een brede steekproef van gecertificeerde producenten – 205 bij Federdop aangesloten boerderijen – en biedt een profiel van de gemiddelde Italiaanse BOB-olijfolieproducent.

Het meest opvallende resultaat was dat de BOB-markt in Italië slechts 1 procent van de hele sector van extra vierge olijfolie beslaat. Het kunnen teleurstellende gegevens zijn, maar zoals Unaprol-voorzitter Massimo Gargano zei: we hebben het over de absolute top van de Italiaanse olijfolieproductie.

Italië telt 39 DOP en 1 IGP (of PGI, Beschermde Geografische Aanduiding) voor olijfolie, meer dan enig ander Europees land, maar de hele gecertificeerde productie meet slechts 10,000 ton. Hiervan komt maar liefst 42 procent uit Toscane (IGP Olio Toscano) en 21 procent uit Apulië (DOP Terra di Baric). 6 procent heeft het DOP Umbria-label en 4 procent het Riviera Ligure-label. De overige 27 procent wordt verdeeld over de overige 36 Italiaanse BOB's.

De aanduiding van de BOB heeft een zeer verschillende economische relevantie in de verschillende gebieden van Italië (bijvoorbeeld Noord-Italië versus Zuid-Italië). De gemiddelde prijs voor gecertificeerde extra vergine olijfolie is ongeveer 10 euro/kg, maar hoewel sommige oliën uit het noorden (zoals Brisighella, Garda en Riviera Ligure BOB) dit bedrag ruimschoots overschrijden, zijn zuidelijke BOB-oliën zoals Terra di Baric haal de 4 euro/kg niet.

Italiaanse producenten lijken echter nog steeds vertrouwen te hebben in de BOB-waardigheid: uit cijfers blijkt dat in 2010 52 procent van de steekproef ervoor koos om het gecertificeerde product te verhogen en bijna de hele steekproef - 99 procent - besloot hun keuze voor de BOB te bevestigen.

64 procent van de respondenten gelooft dat de BOB-etikettering de waarde van het product verhoogt; 25 procent daarentegen kiest de certificering om een ​​meer veeleisende consument beter te kunnen bevredigen, terwijl 11 procent aan de wensen van de handel en detailhandel voldoet.

Nogmaals, het inzicht van de producenten over de BOB-invloed varieert sterk van land tot land: in het rijke noordoosten denkt 100 procent van de respondenten dat de BOB-markt groeit, terwijl in de zuidelijke regio's dit aspect tot 35 procent daalt, en 56 procent denkt dat het in een impasse zit.

Maar wie is de gemiddelde Italiaanse olijfolieproducent met BOB? Uit het onderzoek blijkt dat de meeste ondervraagden eenmanszaken zijn. Pachtboeren zijn gemiddeld 53 jaar oud en 73 procent is man, maar op Sicilië en Sardinië, de belangrijkste eilanden van Italië, zijn vrouwelijke pachters goed voor 58 procent. Wat de onderwijskwalificatie betreft, heeft het grootste percentage een middelbare schooldiploma, terwijl 29 procent een universitair diploma bezit (tot 35 procent in Midden- en Zuid-Italië).

Een laatste vermelding zou voor de winkelketen moeten gelden. 30 procent van de verpakte olijfolie met BOB wordt verkocht via detailhandelaren die aan de consument verkopen, terwijl 28 procent via grootschalige handel wordt verkocht. Het is de moeite waard om te benadrukken dat 17 procent wordt verkocht aan de restaurantindustrie, vooral aan toprestaurants die een belangrijke rol spelen in de promotie van olijfolie van hoge kwaliteit.

"Het BOB-label lost niet alle problemen op', zei Federdop-voorzitter Silvano Ferri. ​"maar het is een startpunt om een ​​systeem van waarden te creëren dat land (terroir), tradities en cultuur omvat.” En Italië heeft daar niet echt een gebrek aan.