Over het belang van het snoeien van olijfbomen

Een oud Toscaans spreekwoord zegt dat een olijfboom alleen goed wordt gesnoeid als een zwaluw in zijn takken kan vliegen.

Naast de gratie die voortkomt uit de gedachte aan veerkrachtige Passeriformes die door de zilverachtige bladeren vliegen, geeft dit spreekwoord ons een kleine en kostbare waarheid: een goede snoei moet 30 tot 50 procent van de vegetatieve structuur van de plant verwijderen.

Allereerst helpt het snoeien de luchtcirculatie en de lichtpenetratie door het gebladerte om bacteriële en schimmelziekten te voorkomen die gemakkelijker groeien in vochtige, stilstaande lucht. Ten tweede helpt het om het dode en onproductieve hout te verwijderen om de ontwikkeling van nieuwe vruchtbare scheuten te bevorderen en veroudering van de vegetatie te voorkomen. Het helpt ook om de afwisseling van productie, die van nature de olijf beïnvloedt, te verminderen en, ten slotte, om de grootte van de plant te beheren om de oogst in veilige omstandigheden te laten plaatsvinden.

Rekening houdend met al deze factoren, begrijpen we dat het voor snoeiers beter is om niet te improviseren om blunders te voorkomen die de productie van olijven drastisch kunnen verminderen of schade aan de gezondheid van de plant kunnen veroorzaken. De beste manier om te leren snoeien - naast de studie van de theoretische basis van de olijventeelt - is ongetwijfeld ​"ga het veld op” in de strikte zin van het woord en zie hoe de snoeier zich gedraagt ​​met de olijfbomen.

We ontmoetten onze Italiaanse deskundige snoeischaar, de 38-jarige Gianluca Benedetti, op een prachtig landgoed aan de rand van de oude Via Appia, een van de vroegste en belangrijkste wegen van de Romeinse Republiek die Rome met Brindisi (Apulië) verbond. De talloze heilige overblijfselen die het gebied bedekken, zorgen voor een suggestieve sfeer - bijna mystiek.

Tussen torenhoge cipressen langs de hoofdstraat van het brede huis en massieve oude olijfbomen verspreid over het pand, heb je de indruk dat je een stap terug in de tijd doet. Je hebt het gevoel dat er elk moment een strijdwagen uit de horizon zal verschijnen, getrokken door twee majestueuze paarden, opgehitst door een in toga geklede menner!

Het geluid van de kettingzaag die Gianluca op een dikke tak gebruikt, doet ons echter plotseling teruggaan naar deze tijd. Scharen en ijzerzagen van verschillende afmetingen maken zijn gereedschapskist compleet. Een weegschaal is ook essentieel, maar tijdens het snoeien raakte hij deze niet eens aan, omdat hij direct op de olijfboom klom.

Hij gaat letterlijk het hart van de olijf binnen, laat zijn laarzen zachtjes op de takken rusten - voorzichtig om niet op de scheuten te stappen - en gebruikt de takken zachtjes alsof het de treden van een verwrongen ladder zijn. Hij handelt met behendigheid zoals Tarzan op een meer beschaafde locatie. ​"Het is van fundamenteel belang om te leven zoals de plant om te begrijpen wat hij nodig heeft”, onthult hij. Als je hem aan het werk ziet, krijg je de indruk van een liefdesrelatie tussen hem en de olijfboom, waar hij voor zorgt.

Dit is een fulltime taak voor het snoeien van de olijfgaarden van Midden-Italië. Maar aan de kust, waar de temperaturen worden verzacht door de werking van de zee, begonnen de operaties in oktober. In de koelere en hoger gelegen gebieden zullen ze later in het jaar aan de slag gaan en kunnen ze doorgaan tot eind april (net voordat het wortelstelsel zijn activiteiten hervat om de ontwikkeling van de spruiten door stijgende temperaturen te bevorderen).

Voor diepere sneden raadt de snoeischaar aan te wachten op de komst van de lente, omdat de regen scheuren in het hout kan veroorzaken en de toegang tot de verschillende schimmel- en bacterieziekten kan vergemakkelijken.

Gianluca doet dit werk al 12 jaar in Italië. ​"Dit jaar”, zegt hij, ​"na de moeilijke en uitblijvende oogst van vorig jaar, zal een goede snoei, gecombineerd met een lichte grondbewerking, meer dan ooit cruciaal zijn om de ziekten te bestrijden die zich vermenigvuldigden sinds ze werden vergemakkelijkt door klimatologische omstandigheden.”

Onder nieuw geplante zaailingen en enorme honderdjarige reuzen van Leccino, Frantoio en Pendolino, legt hij uit dat om een ​​goede snoei te garanderen, de ​"het beheer van de fruitige scheuten is fundamenteel, namelijk de productie-eenheden van de plant: het is essentieel om ze te vernieuwen en te vervangen wanneer ze uitgeput zijn, om de vernieuwing van de vegetatie te bevorderen.”

Het meer wijdverbreide opleidingssysteem in Italië is altijd het zgn ​"dichotome vaas", die de centrale stam voorziet van drie of vier primaire takken die zich splitsen of vertakken in verdere takken. Dit type vergemakkelijkt de traditionele handmatige oogst omdat het een stevige ondersteuning van de ladders mogelijk maakt. In de afgelopen vijftien jaar heeft zich echter een nieuw opleidingssysteem verspreid: de ​"polyconische vaas” die meer geschikt is voor moderne teelt en oogst, en zorgt voor de ontwikkeling van fruitige scheuten direct van de drie of vier hoofdtakken.

"In wezen', zegt Gianluca, terwijl ze de laatste scheut voorzichtig maar vastberaden afsnijdt, ​"als je eenmaal de structuur van de plant hebt bepaald, moet je zorgen voor netheid in het midden van het bladerdak en een correct beheer van de fruitige scheuten.”

Hij herinnert ons er ten slotte aan dat het fundamentele kenmerk van goed snoeien is: ​"de uiteindelijke balans tussen blad en hout, die altijd in harmonie met elkaar moeten zijn.”