Iconisch Libanees ontbijt krijgt erkenning door UNESCO

De geur van al-man’ouché dringt door op elke straathoek in Libanon. Het alomtegenwoordige ontbijtvoedsel is erkend op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed van de United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO).

In het hart van Beiroet verkoopt Mohamed Whehbi manaisch (het meervoud van al-man'ouché) in de wijk Hamra de afgelopen twee jaar.

Binnen is een traditionele oven waaronder brandhout brandt. Ali, de chef-kok, maakt een klein stukje deeg plat. Hij snijdt de rand af en doet er een mengsel van za’atar en olijfolie op. Vervolgens legt hij het platgedrukte deeg op een groot kussen voordat hij het in de houtoven steekt.

"Deze oven en het brood (looibrood) zijn duizend jaar oud”, zei Wehbi. ​"Zo bakten onze voorouders vroeger. Hier in Libanon, maar ook in Syrië, Irak en Pakistan doen we hetzelfde. En mensen vinden het lekker omdat het gezond eten is.”

De naam al-man'ouché komt van het Arabische woord manquūshah, waarin het proces van het maken van het gerecht wordt beschreven. Nadat het deeg plat is gerold, wordt het met de vingertoppen ingedrukt om inkepingen voor de toppings te creëren. Manqūshah komt van het grondwerkwoord Naqasha, wat betekent uithakken.

Dichter bij de haven van Beiroet vindt elke zaterdagochtend de Souk-el-Tayeb-markt plaats. Dit is waar Rima Shaaban verkoopt als, een ander soort al-man'ouché.

Shaaban komt elke week met haar dochter, zoon en echtgenoot en bakt het kleine deeg dat ze thuis heeft klaargemaakt.

"Vervolgens maak ik het plat om het heel dun te maken, en leg ik het op het fornuis, dat lijkt op een koepel”, legt de chef-kok uit, die ook eigenaar is van een restaurant in de buurt van de Chouf-berg, net buiten Beiroet.

Shaaban voegt verschillende ingrediënten toe: olijfolie, za’atar, kaas, kalkoen, tomaten of wat dan ook waar haar klanten om vragen.

"Ik doe manaish sinds ik zeven jaar oud was,’ zei ze. ​"Ik zat altijd achter mijn grootmoeder en keek naar haar.”

"Nu doe ik dit ook om mijn gezin te helpen, want dit is mijn zaak”, voegde Shaaban er met een grote glimlach aan toe, terwijl haar dochter naast haar stond.

Deze familietraditie is ook erg belangrijk voor Bera Chibaro, een Canadees-Libanese vrouw die net is teruggekeerd uit Noord-Amerika.

Sinds ze terug is in Beiroet, komt ze elke zaterdag genieten van Shaaban's al-man'ouché. Het doet haar denken aan haar jeugd in Beiroet.

"Weet je, we zijn elke ochtend opgegroeid met de geur van de al-man'ouché, 'zei Chibaro. ​"Je kunt er in elke gemeenschap hier in Libanon eentje vinden.”

"Elk huis heeft een winkel waar manaish wordt verkocht,’ vertelde ze voordat ze een groot bord vol manaish pakte.

In Tripoli, de op één na grootste stad van Libanon, ten noorden van Beiroet, zijn de geuren van olijfolie en za’atar die langzaam op brood bakken overal in de stad te vinden.

Mohamed El Abed stopt vijf manaish in een grote oven, omringd door vlammen. Hij verdient zijn geld met deze bakkerij en is er ook erg trots op dat het gerecht op de UNESCO-lijst van immaterieel cultureel erfgoed staat.

"Het is heel goed nieuws”, zei hij. ​"Dat is natuurlijk leuk, want het is een belangrijke maaltijd voor de Libanezen, het betekent veel voor ons en het is ook uniek.”

Ook Barbara Massaad, auteur van vele culinaire boeken, is erg blij met deze inscriptie. Ze bezocht meer dan 250 bakkerijen in heel Libanon om de verhalen achter manaish te vertellen.

Deze aankondiging is een stralende ster aan een donkere hemel voor veel Libanezen, die door de meesten zwaar getroffen zijn ernstige economische crisis in de afgelopen vier jaar en nu aan de rand van een escalatie van de huidige situatie conflict tussen Hezbollah en Israël.

"Weet je, elk stukje geluk moeten we nemen, en het maakt het verschil”, zei Massaad. ​"Want als we ‘s ochtends wakker worden, weten we niet wat we kunnen verwachten. We hebben de afgelopen vier jaar in een nachtmerrie geleefd.”

"Ons leven is compleet op zijn kop gezet”, voegde ze eraan toe. ​"Dus weet je, deze kleine overwinning, deze erkenning van het feit dat we erbij horen, dat de al-man'ouché van ons is en dat niemand hem kan stelen: dit is geweldig. Het is onze al-man'ouché.'

Sommige mensen kunnen het zich niet meer veroorloven om al-man’ouché te kopen, omdat ze zwaar getroffen zijn door de economische crisis en de inflatie, die in september meer dan 200 procent bereikte.

Maar uiteindelijk zal al-man’ouché, of het nu thuis is bij familie en vrienden of in hun favoriete bakkerij, altijd deel uitmaken van Libanon. Het is gegraveerd op de Libanese buiken, harten en geesten.

• UNESCO